آنچه درباره تصمیم گیری نمی دانید!

«تصمیمی که امروز می گیرید، داستانی است که فردا تعریف می کنید.»

چکیده:
افلاطون روح انسانی را به ارابه ای تشبیه کرده است که توسط  دو اسب خرد و احساس به حرکت در می آید، و اینکه در لحظه ی تصمیم گرفتن از کدام یک، انسان بهره می گیرد خود یکی از مهم ترین مسئله ها است.
همواره تصمیم درست گرفتن یک مسئله ی بسیار جدی و از مهمترین لحظه های زندگی هر انسانی به شمار می رود.
ما گاهی دل را به دریا می زنیم و تصمیم هایی می گیریم که بسیار بزرگتر از چیزی هستند که در آن لحظه هستیم. به عبارتی لقمه هایی بزرگتر از دهان مان بر می داریم.  گاهی  هم نمی توانیم در مورد کوچکترین چیزها تصمیم های درست بگیریم!
به طور کلی انسان یک موجود تصمیم مدار است و تمام زندگیش را با تصمیمات خود می سازد.
تاریخ بشریت با شانس و اتفاق نوشته نشده است! بلکه با انتخاب ها و تصمیم ها نوشته شده است.
آیا تصمیم گیری، پدیده ای ناشناخته است یا کار راحت و ساده ای است؟
این مقاله به طور کلی به بررسی مفهوم تصمیم و چگونگی مکانیزم شکل گرفتن و تاثیرات آن بر روی زندگی انسان می پردازد.

---

تصمیم گیری مهمترین کار در زندگی برای هر انسانی است. تصمیم گیری همچنین از سخت ترین و پرخطرترین لحظه ها در زندگی هر شخص است، چرا که تصمیمات بد و نادرست می تواند لطمه های جبران ناپذیری به انسان وارد کند.
حتی در سطحی کلان تر، از دید بسیاری از صاحب نظران مانند "سایمون" و "پیتر دراکر"، مديريت همان تصميم گيری است.
اما تصمیم گیری چیست؟
به طور کلی تصمیم گیری یک عمل انسانی است که برای پاسخ دهی به این سوال، اتفاق می افتد:
" من کدام ‌یک از گزینه‌ های پیش رو را انتخاب کنم؟! "
به عبارتی سوالِ تصمیم گیری این نیست که" چه گزینه‌هایی پیش روی من است؟ " بلکه این سوال است که "کدام‌ یک از گزینه‌های پیش رو را انتخاب کنم؟!"
دنیای انسان را تصمیمات او می سازد و هر تصمیمی که امروز بگیری حکایتی می شود که در آینده آن را برای دیگران تعریف می کنی!
 یعنی تصمیم امروز تو می تواند به دستاوردی منتهی شود که آن دستاورد را با افتخار به دیگران نشان دهی و به آن ها بگویی که یک روز این دستاورد را نداشتم، تصمیم گرفتم تا آن را بدست بیاورم و امروز آن را دارم و به آن افتخار می کنم. این یکی از مهمترین قانونمندی های زندگی ساز بشر است.
 آری، تا تصمیمی اتخاذ نشود، تغییری در زندگی رخ نمی دهد. و یک تصمیم جدید می تواند به یک تحول بزرگ در زندگی تبدیل شود. انسان است و تصمیماتش.

در یک نگاه کلی به دنیای انسان ها و زندگی ها، متوجه این موضوع می شویم که هر انسانی، نان تصمیم های خودش را در زندگیش می خورد. انسان ها تمام زندگیشان را با تصمیمات شان می سازند. یعنی اگر بسیاری از مردمان ایران فقیرند و یا غمگین و یا افسرده، صرفا به خاطر نوع اندیشه ها و تصمیماتی است که در طول عمر در زندگی گرفته اند و امروز زندگی نابسامانی دارند و اگر عده زیادی هم در ایران ما از یک زندگی نسبتا خوب و قابل قبولی برخوردار هستند، و حال دلشان خوب است و یک زندگی شادمانه ای را دارند، این هم به خاطر این است که آن ها اصولا در طول زندگیشان تصمیمات درستی گرفته اند و اینگونه در کار و زندگی موفق هستند و احساس رضایت از خود و زندگیشان در صورت شان موج می زند. آری، انسان ها با تصمیمات شان شناخته می شوند و زندگی می سازند و کیفیت زندگی تو را نوع تصمیماتی می سازد که در طول عمرت می گیری و آن ها را عملی می کنی و به دستاوردها می رسی.
اما مهمترین سوال که قبل از هر چیز باید بدانی این است که چه فرقی است بین تصمیم گیری و تصمیم سازی.
اولا باید بدانی این تصمیم های تو نیست که در زندگیت تغییر و تحول ایجاد می کند، بلکه این مدیریت تصمیم های تو است که زندگیت را تغییر می دهد. چون که خیلی ها برای انجام یک کاری تصمیم می گیرند ولی هیچ عملی و اقدامی انجام نمی دهند و آن تصمیم را فراموش می کنند و در همان منجلاب زندگی گذشته، دست و پا می زنند و هیچ تغییری ایجاد نمی کنند.
اما در فرایند تصمیم گیری می توانم بگویم، گاهی ما فقط در میان انتخاب های مختلف زندگی، یکی را انتخاب می کنیم و تصمیم می گیریم. مثلا در یک مهمانی به تو پیشنهاد می کنند که چای می خوری و یا قهوه؟! و تو فکر می کنی و یک تصمیم می گیری که چای را انتخاب کنی و یا قهوه را. به هرحال هر کدام را که انتخاب کنی، اصلا مهم نیست. و این انتخاب در زندگیتان، تفاوتی ایجاد نمی کند. اما اگر بگویند که در انتخاب همسر این انسان را انتخاب می کنی و یا آن انسان را؟! یا اینکه اصلا ازدواج می کنی و یا نمی کنی؟!  این یک تصمیم استراتژیک و زندگی ساز است که اگر تصمیم درستی بگیری همه زندگیت را نجات داده ای و آینده ات را، تضمین کرده ای و اگر خدای ناکرده تصمیم غلطی بگیری و فرد نامناسبی را انتخاب کنی، همه زندگیت را می بازی.

پس می بینی که چگونه اتخاذ یک تصمیم می تواند برای تو سرنوشت ساز باشد و کیفیت زندگی تو را تصمیماتی می سازد که در طول زندگی گرفته ای و یا خواهی گرفت.   
نکته بسیار زیبا و سرنوشت ساز در بحث تصمیم سازی است و نه صرفا تصمیم گیری. به این معنا که به تو پیشنهادی و یا انتخاب هایی گفته نشده است که بخواهی یکی از آن ها را تصمیم بگیری و انتخاب کنی بلکه تو باید از صفر یک تصمیمی را در کار و یا زندگیت، در ذهنت بسازی. این حرکت را ما عمل تصمیم سازی می نامیم که از تصمیم گیری بسیار مهمتر و سرنوشت سازتر است.
معمولا ما فرایند تصمیم سازی را برای تصمیات استراتژیک انجام می دهیم. حال سوال این است که، تو در چه حالی و چگونه تصمیم می سازی و چگونه به سوی آینده هایت حرکت می کنی؟
تصمیم ها همیشه علت و دستاورده ها معلول هستند و تا تصمیمی اتخاذ نشود، دستاوردی خلق نمی شود. لذا قانون ها، فرمول ها، روش ها، تکنیک ها و راهکارها، همه ابزاری هستند که به کمک آنها بتوانی ثروت آفرینی کنی و هدف هایت را خلق کنی.
اما چگونه تصمیمات استراتژیکی را اتخاذ کنیم که بیشترین دستاوردها را برای ما به همراه داشته باشد.

برای این موضوع باید یک حرکت شگفت انگیزی کنی و تصور کنی که  به سن 70 سالگی رسیده ای! یعنی اینکه تو که الان n سال سن داری، همین سنت را فوروارد کنی به آینده و الان برسی به سن 70 سالگی خودت. پس دقیقا خودت را در سن 70 سالگی ببین تا کمی با هم صحبت کنیم.
اولا بدان که تمام دستاوردهای این زندگی 70 ساله را، تو با انتخاب ها و تصمیمات خودت گرفته ای!
حالا می خواهم ببینم که در این وادی گذران زندگی تا سن 70 سالگی، آیا تو راضی هستی از همه انتخاب ها و تصمیمات خودت و یا اینکه پشیمانی و خیلی از گذران زندگی 70 ساله ات راضی نیستی.
آیا تا حالا به کسانی برخورد کرده ای که با یک تصمیم غلط، چگونه بر خاک مذلت نشسته اند و چقدر تحقیر شده اند و در سن 70 سالگی خود، دنیا و آخرت خودشان را از دست داده اند و حالا دیگر هیچ فرصتی برای جبران آن ندارند. فقط باید بمیرند و بدبختی های خود را به گور ببرند و این چقدر برای یک انسان غم انگیز است. و آن ها چه بسا اگر تصمیم دیگری را گرفته بودند، دنیای زیبایی می توانستند داشته باشند.
ولی من یک خبر خوبی برای تو دارم که تصور کردی الان 70 ساله هستی و باید بروی. و اما خبر خوب این است که اگر چه برای تمام عالم و همه مردمان 70 ساله امکان برگشت به جوانی نیست، ولی خداوند به تو یک نفر اجازه می دهد که همین الان برگردی به سن n سالگی خودت و دوباره زندگی جوانیت را شروع کنی تا دوباره به سن 70 سالگی برسی.
به من بگو حالا که این فرصت دوباره را بدست آورده ای، بقیه عمرت را چگونه صرف می کنی و چه تصمیم هایی را می گیری و یا این که برای بهتر شدن شرایط کار و زندگیت چه اقدماتی می کنی؟!
بنابراین، در همین لحظه، بعد از خواندن این مقاله، این تصمیم مهم و استراتژیک را برای زندگیت بگیر که:
" من می خواهم تصمیم بگیریم که در زندگی بهترین تصمیم ها و انتخاب ها را بگیرم و بهترین تصمیم ها را در زندگیم بسازم. من تصمصم گرفته ام که در زندگی تصمیم بگیرم! "
آری، تصمیم ها در یک لحظه گرفته می شوند، ولی تبعات آن تصمیم ها، گاهی یک عمر انسان را گرفتار می کند.

دوستدار شما دکتر علیرضا آزمندیان