استرس چیست و چگونه تو را به کنترل خود در می آورد؟

استرس چیست

مطمئنا بارها دچار استرس و فشارهای روحی شدیدی شده‌ای. شاید هم اکنون که این مقاله را می‌خوانی درگیرش باشی. استرس از آن مواردی است که همواره در زندگی حضور دارد و نمی‌توانیم آن را به صفر برسانیم. پیچیدگی موضوع هم دقیقا همین جاست! پس حالا که نمی‌توانیم که بدون استرس باشیم، آیا می‌توانیم حداقل آن را به کنترل خود دربیاوریم و بر آن تسلط داشته باشیم؟
پاسخ به این سوال زمانی می‌تواند درست، مفید و نتیجه‌بخش باشد که شناختی از آناتومی و ساختار استرس داشته باشیم. این مقاله تلاش دارد که کلیتی از سازوکار و مکانیسم استرس را تشریح کند تا مگر بتوانی با این شناخت، مسیر دقیق‌تری را برای کاهش و کنترل استرسی که به سراغت می‌آید، انتخاب کنی.

اولا باید بدانی که در بیشتر مواقع استرس تو ریشه در تمایل تو نسبت به چیزی دارد که حس می‌کنی نمی‌توانی آن را بدست بیاوری و یا برعکس، چیزی رخ  داده که تو خواهانش نیستی!

به طور کلی دو نوع استرس وجود دارد:

1- استرسی که به تو کمک می‌کند (استرس سالم):
این نوع استرس را می‌توانی به هشدار هم ترجمه کنی. این نوع استرس به نوعی محافظ زندگی توست و به تو کمک می‌کند که به آن‌چه در زندگی‌ات می‌خواهی، بیشتر نزدیک شوی. استرس سالم، بر مبنای واقعیت‌هاست و نوعی ترس عقلانی و منطقی را در تو به وجود می‌آورد که تحت کنترلت است.
2- استرسی که به تو آسیب می‌رساند است (استرس مخرّب):
این نوع از استرس، تو را به دردسر خواهد انداخت و باعث می‌شود که کنترل خودت را از دست بدهی و در نتیجه عملکرد ضعیفی داشته باشی. استرس مخرب گاه حتی به ناکارآمدی تو منجر می‌شود.

راه تشخیص استرس سالم از مخرب چیست؟

استرس سالم بر پایه‌ی نوعی ترس و دلهره‌ی عقلانی و تحت کنترل خودت است. در ضمن این نوع استرس کاملا بر پایه‌ی واقعیت‌ها و حقیقت‌هاست. استرس مخرب اما به طور کلی غیر واقعی، اغراق‌آمیز و تعمیمی است. به عبارت دیگر، استرس‌های مخرب به شدت ناشی از تفکرات اغراق‌آمیز هستند. جالب است که بدانی این نوع تفکرات هم در میان انسان‌ها بسیار متداول است! اجازه بده با مثالی این موضوع را برایت روشن کنم:
فرض کن می‌خواهی سوار آسانسور شوی. در همین لحظه تفکرات اغراق‌آمیز هجوم می‌آورند و انواع احتمالات منفی را در ذهن تو تصویر می‌کنند. اگر  بتوانی خودت را متقاعد کنی که آسانسور می‌تواند برای هر آدم دیگری هم خطرناک باشد و عملا کشنده و خطرناک و مضر نیست، می‌توانی جلوی استرس مخربت را بگیری و سوار آسانسور شوی. اما اگر اغراق‌آمیز برخورد کنی و به آن احتمالات بسیار دور از ذهن مجال بدهی؛ مثلا احتمال پاره شدن سیم بالابر، از کار افتادن ترمزها، آتش سوزی و...، آن‌گاه استرس مخرب تو را به کنترل خودش درآورده است. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟
چون استرس، نوعی واکنش خودحفاظتی و خودحمایتی بدن است! اما این‌جا در استرس مخرب، بیش از حد و غیرمنطقی حمایتی می‌شود! بنابراین، همیشه این احتمال وجود دارد که آسانسور سقوط کند یا بین طبقات گیر کند، اما تن دادن به این احتمال بسیار ناچیز، آن‌قدر به تو استرس وارد می‌کند که اصلا سوار آسانسور نشوی! این کاملا حمایتی است اما حمایتی افراطی و بیش از حد!

بعضی از نشانه‌های استرس

-احساس تحت فشار بودن،
-عصبی بودن و ناتوانی از آرامش بخشیدن به خود،
-خستگی ذهنی،
-احساس ترس،
-تحریک پذیری و غُرغُر کردن،
-پرخاشگری،
-بی‌قراری و عدم تمرکز،
-افسردگی،
-ناتوانی در تصمیم‌گیری،
-ترس از شکست یا خجالت‌زدگی در جامعه،
-ضربان بالای قلب،
-حالت تهوع،
-کوتاه شدن تنفس،
- بی‌خوابی.

خوشبختانه بیشتر استرس‌هایت توسط خودت به وجود آمده و می‌تواند به راحتی هم از بین برود!

آری منبع بیشتر استرس‌های مخرب، خود تو هستی. و مهم‌تر این‌که قدرت از بین بردن یا کاهش آن‌ها را داری! تو به عنوان یک انسان، با دو عامل اصلی که تو را مستعد استرس و تنش می‌کند مواجه هستی:
اول) بیولوژی و سیستم بدنی
دوم) عوامل متعدد محیطی و بیرونی
اتفاقات محیط بیرون در کنترل تو نیست، ساختار بدنت هم از کنترل و مهار تو خارج است. اما مسائل اصلی دیگری نیز هستند که می‌توانی آن‌ها را تغییر بدهی. مثل: تفکرات، احساسات، رفتارها، عادت‌ها و سبک زندگی که این عوامل به شدت می‌توانند در به وجود آمدن استرس مخرب موثر باشند.
نکته‌ی مهم:
درست است که موارد اول و دوم هم تاثیراتی بر روی استرس دارند، اما سومین عامل یعنی خودت و چگونگی فکر کردن تو و عمل کردن تو از همه چیز مهم‌تر است و بیشتر از هر چیزی بر ایجاد استرس‌های مخرب اثرگذار است.
بنابراین، اگر انتخابت این است که هنگام بروز مشکلات و رخ دادن بعضی حوادث، احساسات منفی و ناسالم تو را دربر بگیرد و دوره‌ات کند و تو منفعلانه با آ‌ن‌ها مواجه شوی، هرگز با موفقیت با این مشکلات کنار نخواهی آمد. این احساسات تو را فلج می‌کند و جلوی عملکرد تو را می‌گیرد و باعث می‌شود که کارهای نادرست و پر از اشتباهی که عواقب مخربی بر روی کیفیت زندگی‌ات دارد را انجام بدهی!

جلسه‌ی اول: مدیریت بحران و استرس در کار و زندگی و رسیدن به یک زندگی شادمانه
چگونه عوامل ایجاد اضطراب و استرس را در کار و زندگی از بین ببریم و به آرامش، نشاط و شادی برسیم.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام در دوره آموزشی آنلاین موفقیت در 150 روز کلیک کنید